ΒΧΜ

Το σουρεαλιστικό κίνημα

Ο σουρεαλισμός ή υπερρεαλισμός είναι λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κίνημα του 20^ου αιώνα. Γεννήθηκε στο Παρίσι, την περίοδο 1919-1924, και πήρε την ονομασία του από τους κορυφαίους λογοτέχνες Αντρέ Μπρετόν, Λουί Αραγκόν και Πωλ Ελυάρ.

Σύμφωνα με το πρώτο Μανιφέστο του κινήματος, πρόκειται για «καθαρό ψυχικό αυτοματισμό, που εκφράζει, προφορικά ή γραπτά, την πραγματική λειτουργία της ψυχής. Η σκέψη υπαγορεύεται χωρίς τον έλεγχο της λογικής και πέρα από κάθε αισθητικό ή ηθικό έλεγχο». Οι σουρεαλιστές καλλιτέχνες, λογοτέχνες, ποιητές, εικαστικοί και σκηνοθέτες, είχαν διαμορφώσει καθένας ένα εντελώς προσωπικό ιδίωμα με κοινό χαρακτηριστικό την επιρροή της ψυχολογίας και θεματολογία που στρέφεται γύρω από κόσμους ονειρικούς.

Η μεταφυσική διάσταση του καλλιτέχνη

Η έκθεση ήταν εστιασμένη στον μεταφυσικό Dali, έναν Dali που δίνει στην καθημερινότητα διαστάσεις μεταφυσικές, μέσα από αντικείμενα και παραστάσεις. Αυτή ακριβώς η μεταφυσική διάσταση συνδέει τον καλλιτέχνη και το κίνημα του σουρεαλισμού με τη βυζαντινή τέχνη. Η βυζαντινή αγιογραφία επιδιώκει πάνω απ’όλα να αποδώσει την ιδιότητα, την αγιοσύνη, και όχι τον πρόσωπο, τον άγιο. Αντίστοιχα οι σουρεαλιστές έκαναν τέχνη την ονειρική τους αναγκαιότητα, δεν έβαλαν σε πρώτο πλάνο το πρόσωπο αλλά την έκφραση και την ιδιότητα του προσώπου. 

«Πιστεύω στο Θεό αλλά δεν έχω πίστη»

Ο Salvador Dali, γεννημένος από μητέρα ιδιαίτερα θρησκευόμενη και πατέρα άθεο, είχε στενότατη σχέση με την καθολική εκκλησία. Αν και στα πρώτα του καλλιτεχνικά χρόνια υπήρξε κι αυτός άθεος, ορισμένα έργα του μάλιστα θεωρούνται βλάσφημα, μετά το 1940 εξερευνά και πάλι τις θρησκευτικές του ρίζες, τον ισπανικό μυστικισμό για τον οποίο η θρησκεία και η επιστήμη συνδέονται στενά. Οι θρησκευτικές του αναζητήσεις πάντως δεν περιορίστηκαν στα στενά πλαίσια του χριστιανισμού. Όπως ανέφερε ο ίδιος σε μια συνέντευξη «πιστεύω στο Θεό αλλά δεν έχω πίστη. Τα μαθηματικά και η επιστήμη μού λένε ότι ο Θεός πρέπει να  υπάρχει, αλλά εγώ δεν το πιστεύω».