ΒΧΜ

Η ελληνική κοινότητα του Λιβόρνο της Ιταλίας

Το Λιβόρνο ήταν το κυριότερο λιμάνι της Τοσκάνης από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα. Χάρη στη γεωγραφική του θέση αλλά και το προνόμιο της «ελεύθερης πόλης» που διατηρούσε την περίοδο 1691-1867, το οποίο του εξασφάλιζε μειωμένους δασμούς στο εμπόριο, εξελίχθηκε σε σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο για μεγάλο μέρος της Ευρώπης.

Έλληνες εμπόροι και τραπεζίτες εγκαταστάθηκαν απ΄ ό,τι φαίνεται εδώ από το 16ο αιώνα. Η κοινότητα που δημιούργησαν αποτελεί εξαίρετο παράδειγμα της άνθησης του ελληνισμού της διασποράς το 18ο και 19ο αιώνα. Οι Έλληνες του Λιβόρνο διέθεταν σχολεία, νοσοκομείο και ορθόδοξους ναούς. Δραστηριοποιήθηκαν δε έντονα σε σχέση με τη διάδοση των ελληνικών γραμμάτων και τη μόρφωση όλου του Γένους. Η Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας, η οποία επεδίωκε την εκδίωξη των Τούρκων από τα ευρωπαϊκά εδάφη, φρόντισε να προσεταιριστεί την ακμαία ορθόδοξη κοινότητα. Οι έμπιστοί της αδελφοί Ορλώφ, οι οποίοι πρωτοστάτησαν στην αναρρίχησή της στον ρωσικό θρόνο, στον ρωσοτουρκικό πόλεμο και στις εξεγέρσεις στον ελλαδικό χώρο (ορλωφικά), προσέγγισαν τους πλούσιους Έλληνες του Λιβόρνο. Aυτοί ανταποκρίθηκαν και αγόρασαν πλοία για να στηρίξουν τον ρωσικό στόλο.

Μέσα σε αυτό το πλέγμα πολιτικών σχέσεων η Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας έρχεται να δωρίσει πολύτιμα σκεύη στην Εκκλησία της Αγίας Τριάδας του Λιβόρνο. 

Από την Ιταλία στην Ελλάδα

Στις αρχές του 20ού αιώνα, η ελληνική κοινότητα του Λιβόρνο διαλύθηκε και η εκκλησία της Αγίας Τριάδας έπαψε να λειτουργεί. Τα ιερά σκεύη του ναού μεταφέρθηκαν για φύλαξη στο Δημοτικό Μουσείο του Λιβόρνο. Τη δεκαετία του 1930, με την παρέμβαση του Υπουργείου Εξωτερικών και της Ελληνικής Πρεσβείας της Ρώμης, δέκα από αυτά μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα και εντάχθηκαν στις συλλογές του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου.