ΒΧΜ

Η τελευταία περίοδος του Βυζαντίου οφείλει το όνομά της στη δυναστεία των Παλαιολόγων, την τελευταία και μακροβιότερη της αυτοκρατορίας. Οι Παλαιολόγοι ανέλαβαν τη διακυβέρνηση του Βυζαντίου το 1261, με

την απελευθέρωση της λατινοκρατούμενης Πόλης από τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο, και τη διατήρησαν έως το 1453 και την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς, που αποτέλεσε το οριστικό χτύπημα για τη χιλιόχρονη αλλά διαλυμένη πλέον αυτοκρατορία.

Ωστόσο ο κατακερματισμός και η αποδυνάμωση του Βυζαντινού κράτους είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Σε όλα τα σύνορα παλαιοί και νέοι εχθροί

οδήγησαν σταθερά στη γεωγραφική και οικονομική συρρίκνωσή του. Στερημένο το Βυζάντιο από τα περισσότερα εδάφη του διατηρεί κατ’ ευφημισμόν μόνο τον τίτλο της αυτοκρατορίας, αφού ουσιαστικά έχει

περιοριστεί στον χώρο της Κωνσταντινούπολης, του δεσποτάτου του Μυστρά και της Θεσσαλονίκης. Αλλά και στο εσωτερικό η διάλυση της κεντρικής εξουσίας και διοίκησης, η αποδυνάμωση του στρατού, η ολοένα

αυξανόμενη οικονομική κρίση και οι δυναστικές και θρησκευτικές έριδες οδήγησαν αναπόφευκτα στην κατάρρευση.

Σε αντίθεση με τη φθίνουσα πορεία του κράτους οι τέχνες, τα γράμματα και οι επιστήμες γνωρίζουν την εποχή αυτή και με την υποστήριξη των Παλαιολόγων μια νέα άνθηση. Είναι η εποχή κατά την οποία

ανανεώνεται ο θαυμασμός για τους μεγάλους φιλοσόφους της αρχαιότητας, καθώς οι λόγιοι μελετούν και ερμηνεύουν τα αρχαία κείμενα, προετοιμάζοντας έτσι την ανθρωπιστική αναγέννηση του 15ου αιώνα.